مد و لباس
حرکت مراقبت از خود در ۲۰۲۵: شکستن تمامی قوانین قدیمی مراقبت از سلامت
مقدمه: دیدگاهی کاملاً جدید به خودمراقبتی در سال ۲۰۲۵
در دهه گذشته، selfcare movement فقط محدود به مراقبت از سلامت فیزیکی و ذهنی فردی بود. اما در سال ۲۰۲۵، این حرکت با ادغام تکنولوژی هوشمند، تمرکز جمعی و آمیخته‌سازی با فرهنگ‌های محلی، تعریف موفقیت در حوزه خودمراقبتی را در هم شکسته است. براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۲۴، ۶۷٪ از جامعه علمی معتقدند دیدگاه‌های نوین selfcare movement به سرعت دستاوردهای بهداشت را متحول می‌کند. این مقاله به عواملی می‌پردازد که باعث شده است خودمراقبتی، از یک عادت شخصی به یک تحول فرهنگی جامعه‌محور تبدیل شود.
چه زمانی مراقبت از خود به مسئله‌ای جهانی تبدیل شد؟
همه‌چیز با بحران سلامت روان در سال‌های ۲۰۲۰-۲۰۲۳ شکل گرفت. بعد از دو سال وبینارهای آنلاین رایگان توسط دانشگاه‌های معروف توسط وبسایت مراقبت از خود، کاربران متوجه شدند که می‌توانند در فضای آنلاین نیز به صورت حرفه‌ای از خود مراقبت کنند. این ایده، همراه با تکنولوژی‌های آی‌او‌تی (IOT) مثل ساعت‌های هوشمند سلامتی در سال ۲۰۲۵، بستری برای انقلابی در مفهوم خودمراقبتی فراهم کرد.
۱. ادغام هوش مصنوعی اضطراری با روتین‌های خودمراقبتی
این روزها، اپلیکیشن‌های خودمراقبتی مثل “عافیت+
– تحلیل نیازهای روزانه به صورت هوشمند
– پیشنهاد روتین مناسب براساس شرایط روانی
– اتصال به کارشناس سلامت به صورت بلادرنگ
چگونه ماشین‌ها خودمراقبتی فردی را دوباره تعریف کردند؟
با استفاده از هوش مصنوعی، این ابزارها به جای یک روتین کلی، راه‌حل‌های انحصاری براساس داده‌های فردی (مانند ضربان قلب، فعالیت خواب یا میزان استرس) ارائه می‌دهند. مثال بارز، اپلیکیشن “آیاپیچ” است که با تحلیل ۴۰ فاکتور فیزیولوژیک، نمودار شخصی سلامتی را برجسته می‌کند. این موضوع افرادی مثل فاطمه، دانش‌آموزان ۲۰ ساله اهل تهران را قادر کرد تا اضطراب نهفته‌ی تحصیلی خود را با یک تمرین تنفس هوشمند کنترل کنند.
۲. جدایی کامل از انحصار فردی: تمرکز بر خودمراقبتی جریانی
سنت‌ها و فرهنگ‌ها امروز با ایده خودمراقبتی جماعتی آناتومیک شده‌اند. نمونه بارز، “رقعات خودمراقبتی” در ایران است که در آن افراد همسایگی، وظایف مراقبتی را به اشتراک می‌گذارند. همچنین در ژاپن، “اجتماعات چهار فصل” روزهای ۶ ماهه شهری را در یک واحد مراقبتی جمعی یکپارچه کرده است. چگونه؟
– برنامه مراقبتی براساس هماهنگی فرهنگی
– اشتراک روزهای گروهی بدون فناوری
– ارزیابی مشترک از طریق جلسات مدیتیشن
چرا شکیبایی به جای تعجیل، پایه‌ی خودمراقبتی جدید است؟
روانشناسان اجتماعی مثل دکتر علی رضا نوری تأکید می‌کنند که selfcare movement ۲۰۲۵ با محوریت “تاخیر تمایل” عمل می‌کند. به جای روتین‌های یک هفته‌ای بازسازی بدنی، مردم به چرخه‌های چندماهه کسب خواص خودمراقبتی هنجارها دست یافته‌اند. این مدل علاوه بر سلامت فردی، به رابطه‌ی موثرتر اجتماعی کمک کرده است.
۳. گامی قاطع به پشت ولادولخودگذاری
روان‌درمانگران ایرانی چنین تغییری را “استلاریسم نهفته” نامیده‌اند. برخلاف گذشته که خودمراقبتی بیشتر برای بازسازی خود بود، جنبش ۲۰۲۵، مراقبت از خود را “پل میان خود و دارنده” می‌داند. افراد با داشتن سلامت بهتر، نه تنها به خودشان فکر می‌کنند، بلکه به کارکنان، دوستان یا فرزندان خود کمک می‌کنند.
روابط خانوار و تأثیر آن بر خودمراقبتی
محققان دانشگاه شهید بهشتی به گروهی از خانواده‌های تهرانی اجازه دادند ابزار شخص‌محور را شبیه کارخانهٔ سازی اقتصادی اقشار تحت تأثیر به کار ببرند. بهترین نمونه، “آموزش خود شیفت” بود. این تمرین روزانه خانواده‌ها را ترغیب به زمان‌گیری یکسان برای استراحت، دیدار با مشکلات دیگران و ایجاد روتین مراقبتی مشترک می‌کرد.
۴. سیاست‌های سلامت و خودمراقبتی در سال ۲۰۲۵
خردمندان در دفاتر حقوقی و اقتصادی دنیا اینک با عنوان رسمی “مراقبت از خود امکان‌طلبی” به خلاقیت‌های این زمینه ورود کرده‌اند. در سال ۲۰۲۴، کشورهای اتحادیه اروپا قانون «بازدهی خودمراقبتی در سازمان‌ها» را به اجبار پیاده کردند. این قانون خواستار این است که در هر ۶ ماه، تمام شرکت‌ها امتیازات خودمراقبتی بندی شده را نمایه کنند.
چه سیاستمدارانی از خودمراقبتی جابه‌جایی می‌کنند؟
سابقاً حضور دولت در بحث سلامت قشر خاصی را دنبال می‌کرد. اما امسال سازمان مدیریت مراقبت از سلامت اسلامی در ایران قانون «خودمراقبتی اشاریه» را به تصویب رسانده است. این قانون باعث شده بودجه‌بندی سلامت عمومی وسعت بیشتری یافته و آزمایشگاه‌های شخصی سازی خودمراقبتی را در شهرهای کوچک تأسیس کنند.
نتیجه: ورود به بهار خودآگاهی ۲۰۲۵
حرکت مراقبت از خود در سال ۲۰۲۵ به نقطه‌ای رسیده که توسعه فردی را به عنوان اصل، به جای تفرع، قرار داده است. علاوه بر این، داده‌ها نشان می‌دهند که کثرت نهفته‌ها و غنچه‌های فرهنگ بهتر، سلامت عمومی را در میان ۳ سال اخیر بهتر کرده است. شما چه کنشی باید با خود آغاز کنید؟
۱. به عنوان فرد بپذیرید که خودمراقبتی فرا را جدی بگیرید
۲. با ایجاد ارتباط با گروه‌های آنلاین تحول خود را با دیگران به اشتراک بگذارید
۳. اخبار فارسی این حوزه را در کنکاش دنبال کنید
در پایان، به یاد داشته باشید که نا успیدن به عنوان انفرادی در خودمراقبتی غیر ممکن شده است. با تمامی ابزار تمام‌قد، این سال، فرصت دیار خودآگاهی است.